Nieuwerbrug: Centrum van krijgsgeweld

Waar nu de koeien vreedzaam grazen klonk ooit wapengekletter. Boeren verweerden zich met rieken en beschermden zich tegen de rondvliegende stenen kogels door een houten kaasvorm op het hoofd te zetten. Het is een historisch feit, maar toch is het een vreemd idee dat het nu zo rustige Nieuwerbrug ooit het centrum van oorlogsgeweld was. Om een beeld te geven van de Nieuwerbrugse krijgshistorie organiseerden Jan van de Burgt en Judith van Heel een tentoonstelling in het Wierickehuis.

Een paar jaar geleden doken zij samen met dorpsgenoot Jan van Rooijen in de geschiedenis van Nieuwerbrug. Allerlei activiteiten onder de noemer ‘Nieuwerbrug, Republiek aan den Rijn’, vloeiden hieruit voort. De huidige tentoonstelling in het Wierickehuis maakt hier deel van uit.

Spanjaarden en Fransen

De tentoonstelling laat beelden zien vanaf 1575. Op de afbeelding uit dat jaar dat het beleg van Woerden door de Spanjaarden toont, is al een schans bij Nieuwerbrug te zien. Jan van de Burgt: ,,Wat velen niet weten is dat er al in 1575 een schans was in Nieuwerbrug. Daar waar zich nu de houthandel bevindt, dus op de kruising van de Dubbele Wiericke en de Oude Rijn. Nog voor het rampjaar 1672 was dit dus ook al een militair gebied.’’

De tentoonstelling laat eveneens zien dat het gebied rondom Nieuwerbrug het zwaar te verduren heeft gehad in het rampjaar 1672. In dat jaar werd de opmars van Lodewijk XIV, de Zonnekoning, gestuit bij Nieuwerbrug. De Fransen konden over het bevroren onder gelopen land marcheren, maar trokken zich bij Nieuwerbrug toch weer terug. De twee kleine schansjes bij de Dubbele Wiericke en daar tegenover aan de Rijn stelden voor die overmacht niet zo veel voor. Was het de invallende dooi, of het heldhaftig verzet van Nieuwerbrugse boeren met hun landbouwgereedschap als wapen?

,,We zullen het nooit weten, ‘’ lacht Jan van de Burgt. ,,Die Franse soldaten hebben op hun terugtocht zo veel mogelijk in brand gestoken, maar we spreken in ieder geval nu geen Frans in Nieuwerbrug aan den Rijn! Dankzij de Oude Hollandse Waterlinie, waar Nieuwerbrug weliswaar de zwakste schakel was maar niettemin de Franse overmacht werd tegengehouden.’’

Tentoonstelling

Deze mooie tentoonstelling sluit goed aan bij die op de Wierickerschans. Met dank aan de onlangs overleden Cees Engel, die de basis heeft gelegd. Daarnaast zijn er schoolplaten van Cees Brouwer en enkele vondsten van historische wapens uit Nieuwerbrug van Michiel van de Burgt. Wie meer wil weten over de krijgshistorie van Nieuwerbrug, kan zich hier een idee over vormen in het Wierickehuis, waar deze tentoonstelling de eerstkomende maanden te zien is.  Over alle afbeeldingen is uitgebreide informatie aanwezig. ,,We hopen dat inwoners van deze streek komen kijken om zich een beter beeld te vormen over de geschiedenis van hun woonomgeving.’’

Tekst en beeld Margon van den Berg