Waar nu de koeien vreedzaam grazen klonk ooit
wapengekletter. Boeren verweerden zich met rieken en beschermden zich tegen de
rondvliegende stenen kogels door een houten kaasvorm op het hoofd te zetten. Het
is een historisch feit, maar toch is het een vreemd idee dat het nu zo rustige
Nieuwerbrug ooit het centrum van oorlogsgeweld was. Om een beeld te geven van
de Nieuwerbrugse krijgshistorie organiseerden Jan van de Burgt en Judith van
Heel een tentoonstelling in het Wierickehuis.
Een paar
jaar geleden doken zij samen met dorpsgenoot Jan van Rooijen in de geschiedenis
van Nieuwerbrug. Allerlei activiteiten onder de noemer ‘Nieuwerbrug, Republiek
aan den Rijn’, vloeiden hieruit voort. De huidige tentoonstelling in het
Wierickehuis maakt hier deel van uit.
Spanjaarden
en Fransen
De
tentoonstelling laat beelden zien vanaf 1575. Op de afbeelding uit dat jaar dat
het beleg van Woerden door de Spanjaarden toont, is al een schans bij
Nieuwerbrug te zien. Jan van de Burgt: ,,Wat velen niet weten is dat er al in
1575 een schans was in Nieuwerbrug. Daar waar zich nu de houthandel bevindt,
dus op de kruising van de Dubbele Wiericke en de Oude Rijn. Nog voor het
rampjaar 1672 was dit dus ook al een militair gebied.’’
De
tentoonstelling laat eveneens zien dat het gebied rondom Nieuwerbrug het zwaar
te verduren heeft gehad in het rampjaar 1672. In dat jaar werd de opmars van
Lodewijk XIV, de Zonnekoning, gestuit bij Nieuwerbrug. De Fransen konden over
het bevroren onder gelopen land marcheren, maar trokken zich bij Nieuwerbrug
toch weer terug. De twee kleine schansjes bij de Dubbele Wiericke en daar
tegenover aan de Rijn stelden voor die overmacht niet zo veel voor. Was het de
invallende dooi, of het heldhaftig verzet van Nieuwerbrugse boeren met hun
landbouwgereedschap als wapen?
,,We zullen
het nooit weten, ‘’ lacht Jan van de Burgt. ,,Die Franse soldaten hebben op hun
terugtocht zo veel mogelijk in brand gestoken, maar we spreken in ieder geval
nu geen Frans in Nieuwerbrug aan den Rijn! Dankzij de Oude Hollandse
Waterlinie, waar Nieuwerbrug weliswaar de zwakste schakel was maar niettemin de
Franse overmacht werd tegengehouden.’’
Tentoonstelling
Deze mooie
tentoonstelling sluit goed aan bij die op de Wierickerschans. Met dank aan de
onlangs overleden Cees Engel, die de basis heeft gelegd. Daarnaast zijn er
schoolplaten van Cees Brouwer en enkele vondsten van historische wapens uit
Nieuwerbrug van Michiel van de Burgt. Wie meer wil weten over de krijgshistorie
van Nieuwerbrug, kan zich hier een idee over vormen in het Wierickehuis, waar
deze tentoonstelling de eerstkomende maanden te zien is. Over alle afbeeldingen is
uitgebreide informatie aanwezig. ,,We hopen dat inwoners van deze streek komen
kijken om zich een beter beeld te vormen over de geschiedenis van hun
woonomgeving.’’
Tekst en beeld Margon van den Berg